~ Staraszafa ~

patysio napisał:

A jeszcze wracając do dzieci (do ich tęsknoty/nietęsknoty za domem, ich życiu po przeżyciach w Narnii etc.) - może po prostu uznał to za nieważne? I tu znów zasunę motywem z filmu: kiedy wykłada o Arystotelesa konstruowaniu fabuły i postaci

Cytat:

Aristotle's solution was simple and radical. He said,
"Plot is character. Forget psychology. Forget the inside of men's heads. Judge them by their actions"

Właściwie taki rodzaj behawioryzmu bardzo mi się podoba. Jak pamiętam u Borowskiego w "Kamiennym świecie" (odległe czasy liceum) wyglądało to dość pesymistycznie, co tu dużo mówić, miało to związek z wojną, obozem. Nie znaczy to oczywiście, że w człowieku się nic nie działo, ale miało się takie wrażenie. Wydaje mi się, że udało się odtworzyć atmosferę miejsca akcji. Było to coś bardzo mocnego i prawie nieludzkiego. Z kolei - z innej beczki - u Fowlesa w "Kochanicy Francuza" jest taki moment, gdzie narrator opisuje patrząca z okna bohaterkę i mówi coś w rodzaju: właściwie, to skąd mam wiedzieć, co ona myśli? I, jak już wspomniałam, bardzo mi odpowiada taki rodzaj opisywania, również u Lewisa - nie ma opisu jakże bogatych przeżyć wewnętrznych, używania utartych sformułowań, jednak cały czas się czuje, jak wydarzenia zmieniają postaci, jak one ewoluują.

patysio napisał:

A jeszcze tak mi przez głowę przeszło, że może to życie w Narnii i na ziemi to są dwa równoległe życia, absolutnie od siebie niezależne (tak jak czas ziemski i narnijski) - w każdym świecie dzieci są takie same (tzn. zachowują się w taki sposób, w jaki nakazuje im ich natura i charakter), ale ich doświadczenia nie są przenoszone między dwoma światami (to, czego doświadczyły w Narnii, nie wpływa na ich ziemski byt, i na odwrót). W sumie to, co napisałam w poprzednim zdaniu, wygląda jak totalna bzdura, ale spróbuję to wytłumaczyć tak:
- Ed w szkole miał ciągoty ku złemu - podobnie w Narnii zdradził (wynikło to z jego charakteru, z pewnego potencjału, jaki ta postać w sobie nosi)
- Zuzanna była próżna i pociągał ją świat zmysłów - takie życie, jak się dowiadujemy, wybrała na ziemi; jako królowa Narnii też charakteryzowała się głównie zewnętrznymi atutami (ci królowie pragnący ją poślubić itp)
- Łucja zawsze była szczera i prostolinijna - i w ziemskim życiu, i w Narnii

No nie wiem, czy Cię dobrze zrozumiałam, Patysio. Jak w takim wypadku wygląda przemiana Edmunda? Chyba że masz na myśli zupełne oddzielenie doświadczeń postaci od jej sumienia czy charakteru, ale to raczej dość skomplikowana teoria:)

patysio napisał:

Hehe, przypomniał mi się moment z filmu Cienista Dolina, kiedy przyjaciele Jacka usiłują go zagiąć, serwując freudowskie porównania (a więc dziecko, aby dostać się do magicznego świata, musi przecisnąć się przez matczyne futro? :D ) i rozkładając świat Narnii na części pierwsze - tak jak, nie przymierzając, my tutaj :D Jack wtedy macha na nich ręką, zrywa się od stołu i mówi:

Cytat:

It's what it is. Just itself. It-lt's... It's just magic. Magic.

Może Lewis nie był przygotowany na to, że nie-dzieci będą czytać jego Opowieści, i w paru miejscach zastosował takie właśnie uproszczenia fabularne?

Tak wiem, czepiam się co chwila i w ogóle wykazuję się w odbiorze straszną i złowrogą praktycznością;) Ale taka już jestem. Od tego mnie tu na tym forum macie:P

patysio napisał:

A jeszcze tak mi przez głowę przeszło, że może to życie w Narnii i na ziemi to są dwa równoległe życia, absolutnie od siebie niezależne (...)

Ale jeżeliby przyjąć, że przygody w Narni nie wpływają na zmianę ich charakteru, na ich rozwój psychiczny, to jak interpretować to, co Aslan mówi o tym, że sprowadził ich do Narni po to, żeby nauczyły się rozpoznawać go też w swoim świecie? A nie omawialiśmy tego już kiedyś w jakimś temacie? Tak mi się kojarzy, ale nie mogę znaleźć. (Znalazłam za to, że temat powrotu z dorosłości do bycia znów dzieckiem doczekał się już swojego wątku na tym forum.)

Chyba że nie zrozumiałam do końca tego, co chciałaś powiedzieć, Patysio.

M.

W sumie to coś mi wtedy po głowie chodziło, ale jeszcze nie do końca wiedziałam co Very Happy

Zmieniam zdanie i rozwijam myśl tutaj

W "Przez Starą Szafę", L. Ryken, M. L. Mead Autorzy zwracają uwagę na motyw "przyjaznego miejsca", pojawiający się w LCiSS (chatka Bobrów i pieczara Tumnusa):

Cytat:

(...)motywu zaczerpniętego z bardzo poważnych gatunków literatury pięknej (szczególnie epopei i romansu przygodowego). Do ich konwencji należy to, że bohater, który przedsięwziął bardzo ważną wyprawę, w trakcie niebezpiecznej misji doświadcza chwili spokoju, wypoczywając w cichej domowej przystani, położonej zwykle w otoczeniu pól lub pastwisk

Takich miejsc jest w Opowieściach więcej - ich opis na ogół połączony jest z ucztą. Ciekawe, czy Lewis czytywał naszego Reja i "Żywot człowieka poczciwego" Wink

Czytam wreszcie Ruszkowskiego i kilka ciekawych spostrzeżeń wyłapałam:

z cyklu: symbole w LCiSS:
* biel jako barwa czarownicy (biała twarz) jest kolorem śmierci; R. powołuje się na mitologię nordycką (Hel), biblię (ap. św. Jana) i baśnie (Królowa śniegu); ja dorzucam od siebie biel jako kolor żałoby w Indiach
* biały jeleń jako przewodnik dusz/pośrednik między światami (mitologia celtycka, legendy arturiańskie)
* dom czarownicy to narnijska kraina umarłych, pełna posągów, które ożywi dopiero Aslan - powołanie na mit. nordycką (zamek Olund, strzeżony przez wilka/psa)

z cyklu: paralele biblijne:
* rozkaz zabicia wszystkich Córek Ewy i Synów Adama vs Herodowa rzeź niewiniątek
* uniwersalność bohaterów - to bardzo ciekawe spostrzeżenie i dające od myślenia: Bohaterowie LCSS są wprawdzie dziećmi, ale jak w przypadku większości postaci biblijnych, nie wiadomo, jak wyglądają. W ich twarzach może zobaczyć swoją twarz każdy czytelnik narnijskiej sagi
W zasadzie całą naszą wiedzę nt. wyglądu dzieci opieramy tylko na ilustracjach PB.

z cyklu: ciekawe teorie
* związek zdrady Edmunda z tym, że zamknął on drzwi szafy (hehe)
* BC strzela sobie samobója - sama osłabia czar wiecznej zimy, wręczając Edowi rachatłukum, które jest ponoć tradycyjnym angielskim prezentem bożonarodzeniowym; piszę 'ponoć' bo się nie znam
* w scenie ukarania narnijczyków podczas ich uczty wigilijnej BC 'przemawia niczym Oliver Cromwell' - aluzja do zakazania obchodów Bożego Narodzenia przez purytan w XVII w.; tym bardziej się nie znam
* w całych OzN nie występuje ani jeden zły centaur - choć w tradycji literackiej i chrześcijańskiej były ukazywane jako negatywne postacie
* Pevensie odnajdują Narnię dzięki... deszczowi - tylko dzięki deszczowej pogodzie decydują się na zabawę w chowanego; Ruszkowski powołuje się na ulubionych pisarzy Lewisa - R.L. Stevensona (żaden z krytyków nie oddał jeszcze sprawiedliwości [roli] deszczu w literaturze) i F.H. Burnett (w 'Tajemniczym ogrodzie' dzięki deszczowi Mary zaczyna zwiedzać wielki dom i słyszy płacz małego radży)

z cyklu: tendencyjne zagrania Lewisa
* o całkowitej degeneracji Edmunda w drodze do domu BC świadczy jego chęć ucywilizowania Narnii (nikczemny westonizm!); dobrzy bohaterowie nie chcą na siłę cywilizować Narnii - źli chcą (Ed, wuj Andrzej, początkowo również Eustachy, Telmarowie). Swoją drogą - jak się ma do tego latarka Edmunda w filmowej wersji KK?

z cyklu: zdemaskowane pomyłki Pana Polko
* biały jeleń nazwany w polskim wydaniu "jelonkiem" - a jeleń wszak miał być dorosły
* przy Kamiennym stole, podczas zabicia Aslana, obecne są chochliki (sprites) - Polkowski przerabia je na 'karły'
* Lewis przyrównuje wieże w domu czarownicy do papierowych czapek, jakie w UK zakładano najgorszym uczniom (They looked like huge dunce's caps or sorcerer's caps) - Polkowski pomija to porównanie (o wysokich, ostro zakończonych dachach, przypominających spiczaste kapelusze, jakie noszą wróżki i czarnoksiężnicy)
* w tłumaczeniu drozd (thrush) pojawia się 3-krotnie; w oryginale - tylko raz (gdy dzieci wędrują do Kamiennego Stołu - śpiew drozda zwiastuje wiosnę); w pozostałych 2 przypadkach zamiast drozda pojawiał się rudzik (robin)

I nasunęło mi się dodatkowo przy okazji wątku Wielkich Czarów skojarzenie z jednym skeczem Eddiego Izzarda (that's the rule I've just made up! - (o czym zresztą wspomniałam już w wątku o SK i stwierdziłyśmy wespół z Martą, że jest takich 'rulów' w OzN więcej) - Aslan wyjeżdża z tymi czarami jak Anglik z flagą, żeby nie powiedzieć - jak Filip z konopii!

Jestem przy literce D póki co, więc wiele ciekawych rzeczy jeszcze mnie czeka Wink

patysio napisał:

trudno przełknąć ciągłe powtórzenia o tym, że to bardzo głupio zamknąć się w szafie. Lewis powtarza ten tekst o zamykaniu jakieś 5-6 razy i o ile kiedyś to bawiło, teraz drażni tak, jak ojciec pouczający dorosłą córkę. Wydaje mi się, że pisarz mógł czuć się nieco niezgrabnie pisząc tą część (jako pierwszą), bo właściwie nigdy nie pisał książki dla dzieci i być może nie całkiem wiedział, jak się do tego zabrać - stąd taka lekka nienaturalność, którą teraz odczuwam czytając pierwsze rozdziały Szafy.

Stale zapominam przytoczyć fragment z książki Davida C. Downinga pt. Wyprawa w głąb szafy. Opowieści z Narnii i ich twórca. (Media Rodzina Poznań 2006, s.55)

"Oczywiście magiczne portale należy wybierać roztropnie. Gdy Lewis przesłał brudnopis opowieści Owenowi Barfieldowi, jego żona Maud Barfield, zaniepokoiła się, czy dzieci czytające książkę nie będą przypadkowo zatrzaskiwać się w szafach. Lewis wziął sobie do serca to ostrzeżenie i uzupełnił Lwa, Czarownicę i starą szafę aż o pięć ostrzeżeń, że nie należy zamykać drzwi, aby nie zatrzasnąć się w środku."

narnijka napisał:

Stale zapominam przytoczyć fragment z książki Davida C. Downinga pt. Wyprawa w głąb szafy. Opowieści z Narnii i ich twórca. (Media Rodzina Poznań 2006, s.55)

"Oczywiście magiczne portale należy wybierać roztropnie. Gdy Lewis przesłał brudnopis opowieści Owenowi Barfieldowi, jego żona Maud Barfield, zaniepokoiła się, czy dzieci czytające książkę nie będą przypadkowo zatrzaskiwać się w szafach. Lewis wziął sobie do serca to ostrzeżenie i uzupełnił Lwa, Czarownicę i starą szafę aż o pięć ostrzeżeń, że nie należy zamykać drzwi, aby nie zatrzasnąć się w środku."

Hehe, no nieźle. Teraz wreszcie rozumiem, skąd te ostrzeżenia były Laughing

patysio napisał:

(zamek Olund, strzeżony przez wilka/psa)

Pierwsze słyszę o takim zamku - jest tam jakieś rozwinięcie?

patysio napisał:

* uniwersalność bohaterów - to bardzo ciekawe spostrzeżenie i dające od myślenia: Bohaterowie LCSS są wprawdzie dziećmi, ale jak w przypadku większości postaci biblijnych, nie wiadomo, jak wyglądają. W ich twarzach może zobaczyć swoją twarz każdy czytelnik narnijskiej sagi

Czytałam gdzieś takie samo usprawiedliwienie dla braku opisu głównej bohaterki "Zmierzchu" - brrrrrrr...

patysio napisał:

* w scenie ukarania narnijczyków podczas ich uczty wigilijnej BC 'przemawia niczym Oliver Cromwell' - aluzja do zakazania obchodów Bożego Narodzenia przez purytan w XVII w.; tym bardziej się nie znam

[link widoczny dla zalogowanych]. A jeśli wierzyć pewnym dziełom kinematografii, niektórzy próbowali tego już w średniowieczu;))

patysio napisał:

* o całkowitej degeneracji Edmunda w drodze do domu BC świadczy jego chęć ucywilizowania Narnii (nikczemny westonizm!); dobrzy bohaterowie nie chcą na siłę cywilizować Narnii - źli chcą (Ed, wuj Andrzej, początkowo również Eustachy, Telmarowie). Swoją drogą - jak się ma do tego latarka Edmunda w filmowej wersji KK?

To była najwyraźniej magiczna latarka, sądząc po jej zasięgu i żywotności baterii;)

patysio napisał:

* przy Kamiennym stole, podczas zabicia Aslana, obecne są chochliki (sprites) - Polkowski przerabia je na 'karły'

Może stwierdził, że chochliki brzmiałyby niepoważnie i zaburzyły powagę sceny?

patysio napisał:

* Lewis przyrównuje wieże w domu czarownicy do papierowych czapek, jakie w UK zakładano najgorszym uczniom (They looked like huge dunce's caps or sorcerer's caps) - Polkowski pomija to porównanie (o wysokich, ostro zakończonych dachach, przypominających spiczaste kapelusze, jakie noszą wróżki i czarnoksiężnicy)

No ale z braku polskiego odpowiednika chyba to sensowne rozwiązanie, zapewniające płynność narracji.

M.

Wysłany: Nie 13:06, 19 Mar 2017

[Jeśli już to pisałam, albo ktoś inny to pisał, to z góry przepraszam]

Naszła mnie ostatnio taka mądra refleksja na temat popularnego w OzN zwrotu, że Aslan jest w drodze.
Zawsze odczytywałam to dość dosłownie - Aslan się zbliża. Natomiast może to również oznaczać, że Aslana spotyka się w drodze (droga jako metafora dojrzewania, rozwoju duchowego) - większość tomów OzN to typowe książki drogi. Bohaterowie najpierw wyruszają w podróż, przeżywają różne rzeczy i dopiero później spotykają Aslana. Są oczywiście wyjątki (Srebrne Krzesło), ale nieliczne.